Η Δημοκρατία των νεκρών

Καμιά «ανανέωση» δεν μπορεί να δώσει ζωή στο πολιτικό σύστημα

Αρκάς, Ο Θεός αγαπάει τον κλέφτη (1991)

Το πολιτικό σύστημα πιστεύει οτι τα χειρότερα έχουν περάσει. Υπολογίζει οτι η σχετική σταθεροποίηση της οικονομίας και το «τέλος της επιτροπείας», αναγγέλλουν την επιστροφή σε κάποιου είδους κανονικότητα. Στη βάση του νέου, ατελούς δικομματισμού που παγιώνεται, αλλά και της διαφαινόμενης ενοποίησης της Κεντροαριστεράς ως τρίτου πόλου, το πολιτικό προσωπικό θεωρεί οτι ξεκινά μια περίοδος όπου, απεκδυόμενοι όλοι τα βρώμικα ρούχα των μνημονίων, θα μπορούν ξανά να πλειοδοτούν ιδεολογικά. Σύμφωνοι, τα περιθώρια δράσης θα είναι στενώτερα, αλλά η διαφοροποίηση πιο πειστική. A new normal, όπως λένε οι Αμερικάνοι. Mια νέα ομαλότητα.

Δεν έχουν καταλάβει οτι ζούμε σε μια ιστορική κατάσταση εξαίρεσης, η οποία υπερβαίνει την ύφεση. Και δεν έχουν καταλάβει οτι, για την κοινωνία, η ύφεση είναι κάτι παραπάνω από τις αρνητικές διακυμάνσεις των οικονομικών δεικτών.

Όλες οι προσπάθειες ανανέωσης του συστήματος --σε επίπεδο αρχηγών, ονομάτων, συνασπισμών, νέων φορέων, μέχρι τις συζητήσεις για τη συνταγματική αναθεώρηση-- διαγράφονται στο γενικό φόντο της Κρίσης. Να διακρίνεις το φόντο πίσω από τις εικόνες που το θολώνουν, θα πει να κοιτάξεις την πορεία της κρίσης αφηρημένα, δηλαδή, απαλλαγμένη από τα φαινόμενα και τους παράγοντες που κρύβουν το εσωτερικό παιχνίδι του μηχανισμού της.

Αυτός ο μηχανισμός πυροδοτήθηκε από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, αλλά τα έμβολα που στην Ελλάδα παράγουν το κινητήριο έργο του, είναι δύο: το ευρώ και το χρέος.

Το 2009 η χώρα βρέθηκε φορτωμένη με ένα δυσθεώρητο χρέος σε ευρώ, το οποίο δεν μπορούσε άλλο να αναχρηματοδοτεί με δανεισμό από τις αγορές. Το ευρώ φυσικά είναι ένα ξένο, σκληρό νόμισμα. Που θα πεί οτι η κυβέρνηση δεν μπορεί να τυπώσει χρήμα για να εξυπηρετήσει τα χρέη της, ούτε να περιμένει οτι συν τω χρόνω ο πληθωρισμός θα απομειώσει την αξία τους.

Στη χώρα δεν επετράπη να χρεωκοπήσει. Αντ’αυτού, εισήλθε σε μια αέναη διαδικασία ρευστοποίησης --μείωση κρατικής δαπάνης, αύξηση φόρων, πώληση περιουσιακών στοιχείων-- που αποσπά πόρους και εισόδημα από την κοινωνία. Το αντάλλαγμα; Πρόσθετος δανεισμός με «ευνοϊκούς» όρους, που θα διατηρήσει το δημόσιο χρέος εξυπηρετήσιμο, μέχρι να εξευμενιστούν οι αγορές.

Ό, τι έπαθε το δημόσιο με τις αγορές, συνέβη στην κοινωνία με τις τράπεζες. Οι ιδιωτικές τράπεζες, οι οποίες δημιουργούν και εμπορεύονται αγοραστική δύναμη μέσω της πίστης, έπαυσαν να παρέχουν ρευστότητα* στην αγορά και τα νοικοκυριά. Σε συνδυασμό με τις πολιτικές λιτότητας, αυτό είχε ως αποτέλεσμα να καταρρεύσει ο ιδιωτικός τομέας. Μήπως πτώχευσαν οι τράπεζες; Όχι. Με τη διπλή ιδιότητα του φορολογούμενου και του οφειλέτη, ο λαός τις ανακεφαλαιοποίησε τρείς φορές, μόνο και μόνο για να βλέπει τώρα να του επλειστηριάζουν τη περιουσία.

Βλέπουμε λοιπόν οτι η ιστορία της κρίσης ως τα τώρα, δεν είναι παρά η ιστορία των δανειακών συμβάσεων και των τραπεζικών ανακεφαλαιοποιήσεων. Αυτό που νομίζουμε για χρεωκοπία, είναι απλούστατα το χρονικό της αναβολής της. Τι άλλο εξιστορεί αυτό το χρονικό, αν όχι την ξεδιάντροπη θυσία των δικαιωμάτων μιας χώρας κι ενός λαού στο δικαίωμα της πιο παρασιτικής μορφής ιδιοκτησίας;

Επειδή το πολιτικό σύστημα διεκπεραιώνει αυτήν τη ρευστοποίηση, την οποία και έχει αναλάβει να προσωποποιεί, είναι αναγκασμένο να ισχυρίζεται οτι η χώρα σώζεται, όσο αναβάλεται η χρεωκοπία της. Οτι υπάρχουν προοπτικές ανάπτυξης, είτε μέσω της ίδιας της λεηλασίας της, είτε παρά κι ενάντιά της. Με δυο λόγια, οτι η ανάκαμψη παραμένει εφικτή, εφόσον δεν κινδυνεύουν οι όροι που την καθιστούν ανέφικτη.

Δεν έχουν τίποτα πιο πειστικό να υποστηρίξουν από αυτόν τον παραλογισμό, κι αυτό εξηγείται εύκολα.

Η περίοδος 2010-2015 έδειξε πως, όταν ένα πολιτικό σύστημα δεν μπορεί πλέον να εξαγοράζει τη συναίνεση των μαζών, μπορεί να τις διοικεί μόνο με τον βούρδουλα και την ιδεολογική καταστολή. Γι' αυτό και απαξιώνεται ταχύτατα. Αυτό συνέβη και στις ιστορικές παρατάξεις της μεταπολίτευσης. Η μία μετά την άλλη εναλλάχτηκαν ή συσπειρώθηκαν στη διακυβέρνηση, ενώ το γυμνό θέαμα της en bloc προσαρμογής τους στην τρομοκρατική δικτατορία των αγορών, της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της ντόπιας ιθύνουσας τάξης, τις απονομιμοποίησε αμετάκλητα στη συνείδηση του λαού.

Γι' αυτόν τον τελευταίο, η ίδια περίοδος αποτέλεσε πραγματικό σχολείο. Πρόσκαιρες αυταπάτες διαλύθηκαν και ιερές πεποιθήσεις δεκαετιών βεβηλώθηκαν, καθώς ο  ένας Σωτήρας μετά τον άλλο αναγκαζόταν να αναληφθεί πρόωρα, μεταθέτοντας την εκπλήρωση της υπόσχεσής του στη Δευτέρα Παρουσία και αφήνοντας για τους πιστούς το μαρτύριο του σταυρού. Το πικρό χιούμορ και η σιωπή των μαζών σήμερα –σιωπή στους δρόμους και σιωπή στην κάλπη-- είναι αναμφίβολα σημάδι παραίτησης. Ίσως και απάθειας. Είναι όμως και σημάδι εγκατάλειψης των κυρίαρχων αφηγήσεων. Κι αυτό εγκυμονεί πάντα πιθανότητες και ενδεχόμενα.

Τα έμβολα μπορεί να εναλλάσσονται με περισσότερη ή λιγώτερη ταχύτητα. Το βέβαιο είναι πως στον ρυθμό τους αναπαράγονται οι συνθήκες που συντηρούν την Κρίση. Την Κρίση ως διαρκή έκπτωση των όρων ζωής και εργασίας για τους πολλούς, ως οικονομική ύφεση, ως κρίση χρέους – και ποιός ξέρει, ως κρίση εξουσίας...

Να γιατί πασχίζουν να μας πείσουν οτι άλλαξαν μαζί με την κατάσταση. Ότι υπάρχουν λύσεις στο υπάρχον πλαίσιο. Οτι αυτοί θα διαπραγματευτούν καλύτερα. Οτι κάποτε, όπως έλεγε ένας μελλοθάνατος του Αρκά, θα τα θυμόμαστε όλα αυτά μαζί και θα γελάμε. Τους λείπει η τραγική ειρωνεία του ανθρώπου που βαδίζει στο απόσπασμα, και που χωρίς αυτήν ο ισχυρισμός τους είναι απλά σαδιστικό χιούμορ. 

 

Στη διάσημη πλέον ομιλία του για το 6ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, στα 1996, ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης προειδοποιούσε τον όχλο απο κάτω οτι «η πρόσοδος» για το κόμμα είχε πια τελειώσει. Πρόσοδο εννοούσε «το ιστορικό προϊόν των αγώνων του λαού [...] που το μορφοποίησε σε κίνημα ο Ανδρέας Παπανδρέου αλλά πλέον καταναλώθηκε». Τα χρόνια του σημιτικού εκσυγχρονισμού που ακολούθησαν, απέδειξαν, οτι ένα κόμμα αντλεί πρόσοδο όχι μόνο από το παρελθόν, αλλά και από την υπόσχεση του μέλλοντος. Όταν κι εκείνη διαψευστεί, τότε αυτό πεθαίνει.

Όλα τα πολιτικά μορφώματα του συστήματος εξουσίας που γέννησε η μεταπολίτευση, είναι σήμερα νεκρά. Οι φόρμες αλλάζουν, αλλά το περιεχόμενο μένει πάντα γυμνό. Δεν γίνεται διαφορετικά άλλωστε, αφού στήν άμπωτη και την αναζωπύρωσή της, η Κρίση είναι ταυτόχρονα κρίση νομιμοποίησης. Ισχύει όμως και στην πολιτική ό,τι και στους θρύλους: δεν ξεμπερδεύουν οι ζωντανοί με τους νεκρούς, αν πρώτα δεν τους θάψουν.

*Πρόσθετος δανεισμός και παροχή ρευστότητας είναι το ίδιο πράγμα ειπωμένο με δύο τρόπους: τον ωμό και τον ευγενικό.

ΠΗΓΗ:https://kyrpigian.blogspot.gr/2017/09/normal-0-false-false-false-en-us-x-none.html