Πλωτά μέσα αμφίβιας κρούσης: Ένα κενό στον ελληνικό αμυντικό σχεδιασμό


Oι αποβάσεις είτε ευρείας κλίμακας που διεξάγωνται από τους πεζοναύτες είτε μικρής που λαμβάνουν χώρα από τους αμφίβιους καταδρομείς (πχ ανακατάληψη βραχονησίδας ή μικρονήσου) είναι σύνθετες στρατιωτικές επιχειρήσεις και εμπεριέχουν μεγάλο ρίσκο.

Ο πόλεμος νησίδων και βραχονησίδων - Τακτικά Στοιχεία - Διαπιστώσεις

Από την παρακολούθηση των έως τώρα ασκήσεων, ο τρόπος σχεδίασης και εκτέλεσης παρόμοιας επιχείρησης φαίνεται να έχει αποκρυσταλλωθεί και μπορεί να παρουσιαστεί, με την αυτονόητη επισήμανση πως δεν πρέπει να αποκλείονται εκπλήξεις οι οποίες έχουν αναπτυχθεί έτσι ώστε την κρίσιμη ώρα να αιφνιδιάσουν τον αντίπαλο. Γενικά σε ανάλογου είδους επιχειρήσεις λαμβάνονται υπόψη ορισμένες παραδοχές. Αυτές λοιπόν μεταξύ άλλων είναι: η επιχείρηση θα λάβει χώρα νύχτα, ώστε να μεγιστοποιηθεί το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού, να κλονισθεί ο αντίπαλος και γενικά να εκτελεστεί η επιχείρηση υπό ευνοϊκότερες συνθήκες.

Η ίδια η επιχείρηση θα περιλαμβάνει την εκτέλεση απόπειρας παραπλανήσεως με προσβολή του εχθρού από παραπλανητική κατεύθυνση προς διάσπαση της προσοχής του και τη δημιουργία ψευδούς εντύπωσης για το που πρέπει να αναμένεται η κρούση των φίλιων δυνάμεων. Της κύριας ενέργειας θα έχει προηγηθεί αθόρυβη άνοδο επί της βραχονησίδας αριθμού ανιχνευτών θαλάσσης με στόχο την εξασφάλιση προγεφυρώματος για την έφοδο της κύριας δύναμης, την σηματοδοσία επί της ακτής, την άρση των εχθρικών παγιδεύσεων, την κατεύθυνση πυρών, την προσβολή του εχθρού σε πρώιμο στάδιο και αν οι συνθήκες το επιτρέψουν ακόμη και την αθόρυβη σταδιακή εξουδετέρωση της εχθρικής δύναμης που θα σημαίνει και το τέλος της αρχικής φάσης.

Πλάνα από την επιχειρησιακή εκπαίδευση αμφίβιων καταδρομών της Η Μοίρας. 

Με την έξοδο επί της ακτής αρχίζει η κύρια φάση, η οποία περιλαμβάνει κλασική εφαρμογή μάχης πεζικού σε μικρές αποστάσεις ,σ' ένα περιβάλλον μάχης εν πολλοίς χαοτικό, με έντονο χαρακτηριστικό την μάχη μικρών κλιμακίων. Είναι προφανές πως σε ανάλογες καταστάσεις θα φανεί η αξία της εκπαίδευσης σε επίπεδο μικρών ηγητόρων και ανάπτυξης ατομικής πρωτοβουλίας. Η εξόντωση ή σύλληψη και των τελευταίων ανδρών του εχθρού και η σταθεροποίηση επί της βραχονησίδας θα σημαίνει και το τέλος της επιχείρησης. Φυσικά να τονίσουμε πως ενδέχεται η επιχείρηση να μην σταματήσει εκεί και ο εχθρός να τολμήσει εκ νέου ανακατάληψη της βραχονησίδας όμως αυτό θα σημαίνει κατακόρυφη κλιμάκωση και εν τέλει την διενέργεια πολεμικής σύρραξης. Σε μια τέτοια περίπτωση οι φίλιες δυνάμεις υποχρεούνται να λάβουν αμυντικές θέσεις επί της νήσου ενώ στην νήσο είναι βέβαιο πως υπάρξουν και επιπλέον φίλιες δυνάμεις, μονάδων Μηχανοκίνητου Πεζικού λόγου χάρη που θα αυξήσουν ακόμα περισσότερο την αμυντική ικανότητα της νησίδας ή βραχονησίδας. 


Καταρχήν θεωρείται αρκετά δύσκολη η πιθανότητα επίτευξης τακτικού αιφνιδιασμού. Η εχθρική δύναμη θα αναμένει την ελληνική ενέργεια, θα είναι εφοδιασμένη με πλήθος συσκευών νυχτερινής παρατήρησης (κατά βάση θερμικών) και θα έχει τη προσοχή της τεταμένη. Αμφίβολη είναι επίσης και η επιτυχία επιχείρησης παραπλάνησης.

Το παρακάτω βίντεο παρουσιάζει πλάνα από την άσκηση BALTOPS, με επιχειρησιακά σενάρια που έλαβαν χώρα σε αρχιπελαγικό περιβάλλον και αφορούσαν αμφίβιες επιχειρήσεις σε βραχονησίδες και μικρονήσια. 

Η υπόθεση τώρα της αφανούς ανόδου υποβρύχιων ανιχνευτών επί της βραχονησίδας συγκεντρώνει αντικειμενικά μειονεκτήματα αλλά σε κάθε περίπτωση διασφαλίζει την μέγιστη αφάνεια και τα περισσότερα επιχειρησιακά πλεονεκτήματα. Ο χώρος είναι μικρός (ειδικά αν πρόκειται για βραχονησίδα) και δεδομένος και τα πιθανά σημεία εξόδου επί της ακτής είναι συγκεκριμένα, φυλασσόμενα και πάντως επιτηρούμενα και καλυπτόμενα από πυρά. Ακόμα και η χρήση απόκρημνων σημείων είναι δυσχερής. Πέραν του ότι είναι δυνατόν αυτά να είναι παγιδευμένα, έστω με φωτοπαγίδες, η χρήση τους πρέπει να αναμένεται από τον εχθρό ακριβώς επειδή αποτελούν τα λιγότερο προφανή σημεία εξόδου.

Η επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος πρέπει να βασίζεται στην βιαιότητα της κρούσης και στην ισχύ πυρός. Μόνο με την εκτεταμένη χρήση της τελευταίας σε ρόλο υποστήριξης των φίλιων τμημάτων και καταστολής της εχθρικής αντίστασης είναι εφικτή η εκτέλεση παρόμοιας επιχείρησης με δεδομένο πως είναι προφανές πως οι κάποιες από τις έτερες προϋποθέσεις επιτυχίας κάθε στρατιωτικής επιχείρησης (αιφνιδιασμός και παραπλάνηση) είναι αρκετά δύσκολες για αυτή την περίπτωση ανακατάληψης βραχονησίδας.

Φυσικά πρέπει να διατίθενται και τα ανάλογα μέσα. Είναι απαράδεκτο 16 ολόκληρα χρόνια από την κρίση των Ιμίων από την τάξη της σχετικής απαίτησης να μην έχει προχωρήσει ακόμη η προμήθεια ειδικών σκαφών "συνοδείας και συμβολής άμυνας νήσου" όπως ενδεικτικά αναφέρουμε το Σουηδικό CB-90, το ιδανικό σκάφος για χρήση στο δαιδαλώδες και χαρακτηριζόμενο από έντονη κατάτμηση νήσων και ακτών περιβάλλον του Αιγαίου. Με την θωράκιση του και τον ισχυρό οπλισμό του είναι σε θέση να προσφέρει αυτό ακριβώς που λείπει από τις μονάδες Αμφίβιων Καταδρομών: προστασία κατά την μεταφορά και την κρούση και ισχύ πυρός για καταστολή της εχθρικής αντίστασης επί της ακτής, ανεξάρτητα των άλλων ειδικών εφαρμογών που μπορεί όπως της προσβολής ακόμη και μεγαλύτερων σκαφών επιφανείας του αντιπάλου στα Κ/Β μικρού βεληνεκούς που μπορεί να φέρει.

Μικρονήσια όπως το σύμπλεγμα της Μεγίστης είναι στο στόχαστρο της Άγκυρας. Η μεγάλη πρόκληση για τον εθνικό αμυντικό σχεδιασμό είναι το γεγονός πως η γεωγραφία ευνοεί τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις λόγω εγγύτητας. 

Ακόμη και έτσι πάντως, οι φίλιες δυνάμεις πρέπει να είναι αποφασισμένες για βαριές απώλειες που τονίζει έτι περαιτέρω την ανάγκη για τον ελιτίστικο χαρακτήρα που αυτές πρέπει να έχουν. Εκ των προαναφερθέντων συνάγεται το συμπέρασμα πως η ιδανική επιλογή είναι αν πρόκειται για ανακατάληψης βραχονησίδας είναι ο βομβαρδισμός είτε χερσαίος από το Πυροβολικό, είτε Ναυτικός από τις μονάδες επιφανείας είτε ο Αεροπορικός ίσως ο ιδανικότερος με την χρήση βομβών γενικής χρήσης ή ακόμα καλύτερα βομβών ναπάλμ που μπορούν να ισοπεδώσουν τα πάντα σε ακτίνα εκατοντάδων μέτρων.

Εάν πρόκειται όμως για επιχείρηση ανακατάληψης μικρονήσου τότε επιβάλλεται η χρήση επίλεκτων τμημάτων πεζικού και αμφίβιων καταδρομέων καθώς ο βομβαρδισμός δεν καλύπτει την απαίτηση για επανάκτηση του φίλιου εδάφους. Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε μια χρόνια ανάγκη των Ειδικών Δυνάμεων για την απόκτηση υποβρύχιων μέσων υποβρύχιας διείσδυσης καθώς σε περίπτωση κατάληψης φίλιας μικρονήσου μεγέθους Σύμης ή Καστελόριζου θα έχει συσταθεί ναυτικός αποκλεισμός της Νήσου οπότε είτε οι φίλιες δυνάμεις πρέπει να αποχωρήσουν άμεσα προς ανακατάληψη του φίλιου εδάφους προτού αναπτυχθούν οι μονάδες επιφανείας (που είναι βέβαιο πως θα εξουδετερώσουν τα μικρά σκάφη των αμφίβιων καταδρομέων) είτε να διαθέτουν τα μέσα εκείνα ώστε να διεισδύσουν υποβρυχίως με βατραχανθρώπους των Μοιρών Αμφιβιών Καταδρομών ώστε να ανακαταλάβουν την νήσο και πάλι όμως ο αριθμός των βατραχανθρώπων θα είναι μικρός με αποτέλεσμα οι πιθανότητες επιτυχημένης ανακατάληψης θα είναι λίγες. 

Η σύνθεση των Μοιρών Αμφιβιών Καταδρομών

Στα κύρια νησιά του Αιγαίο, πλήν της Λήμνου, εδρεύουν Μοίρες Αμφιβίων Καταδρομών. Συνολικά υπάρχουν πέντε Μοίρες σε Λέσβο, Χίο, Σάμο, Κω και Ρόδο. Οι Μοίρες Αμφιβίων Καταδρομών διαθέτουν την ακόλουθη δομή:
  1. Λόχο Διοικήσεως
  2. Λόχο Πλωτών
  3. Λόχο υποστήριξης
  4. Και Λόχους Κρούσεως 

Κάθε Λόχος Κρούσεως αποτελείται από τέσσερις διμοιρίες, τρείς διμοιρίες κρούσεως και μια διμοιρία υποστηρίξεως. Κάθε διμοιρία κρούσεως χωρίζεται σε τρείς ομάδες μάχης συνήθως των 6 ατόμων ενω η διμοιρία υποστηρίξεως περιλαμβάνει δύο στοιχεία πολυβόλων ΜΑG των 7,62 χλστ., δύο στοιχεία όλμων Commando των 60 χλστ και τρία στοιχεία αντιαρματικών STRIM των 89 χλστ. Ο Λόχος Υποστηρίξεως περιλαμβάνει την διμοιρία πολυβόλων ΜΑG των 7,62 χλστ. και την διμοιρία με οκτώ στοιχεία όλμων Commando των 60 χλστ.

Η ομάδα μάχης των μοιρών είναι εξαμελής, ένας ιδανικός αριθμός όπως έχει διαπιστωθεί από τις περισσότερες ειδικές δυνάμεις σε όλον τον κόσμο εφόσον προσφέρει μικρό ίχνος και επομένως απειροελάχιστα επίπεδα εντοπισμού αλλά ταυτόχρονα ικανοποιητική ασφάλεια με μεγάλο όγκο πυρός και δυνατότητα αλληλοβοήθειας των μελών της. Η διαίρεση της ομάδας μάχης είναι η ακόλουθη: ο ομαδάρχης που έχει θέση περιπολάρχη στα περίπολα αναγνώρισης και μάχης με αραβίδα Μ-4 των 5,56, ο βοηθός ομαδάρχη ή βοηθός περιπολάρχη με αραβίδα Μ-4 και προσαρμοζμένο βομβιδοβόλο Μ-203 των 40 χλστ, ο ακροβολιστής με Μ-16 Α4 των 5,56, και δύο καταδρομείς με Μ-4. Φυσικά, η ομάδα μάχης καθορίζεται από την φύση της αποστολής ως προς την σύνθεση της. Ως εκ τούτου δύναται να προστεθούν πολυβολητές, ελεύθεροι σλοπευτές, χειριστές αντιαρματικών, νοσοκόμος μάχης και διαβιβαστές.

Η απόκτηση σκαφών με τηλεχειριζόμενο σταθμό οπλισμού είναι αναγκαία για λόγους προστασίας, ακρίβειας και όγκου πυρός. Τα υφιστάμενα σκάφη MAGNA 960 RIB είναι πολιτικού τύπου και δεν παρέχουν καμία προστασία ούτε στο μεταφερόμενο προσωπικό ούτε στον πολυβολητή.  

Πρόταση απόκτησης νέου πλωτού

Ο επιτιθέμενος πρέπει να έχει τα κατάλληλα μέσα για να υποστεί τις λιγότερες δυνατές απώλειες και ως εκ τούτου να ολοκληρώσει την αποστολή στο ακέραιο. Στον ελληνικό αμυντικό σχεδιασμό υφίστανται μεγάλο κενό στα πλωτά μέσα αμφίβιας κρούσης. Οι μεν πεζοναύτες βασίζονται κυρίως στις πνευστές λέμβους ZODIAK ως πρώτο κύμα εξόδου στις ακτές και δευτερευόντως στις παρωχημένες αποβατικές ακάτους (ΑΒΑΚ). Οι αμφίβιοι καταδρομείς από τη μεριά τους, επίσης στις λέμβους ZODIAK, VTR και MAGNA 960 RIB. Το σύνολο των παραπάνω πλωτών μέσων στερείται ισχύος πυρός προς υποστήριξη των φίλιων τμημάτων και επιπροσθέτως δεν διαθέτουν καμία προστασία. 

To M12 Jurmo είναι ένα σκάφος με εξαιρετική προστασία και ισχύ πυρός. 


Τόσο οι αμφίβιοι καταδρομείς όσο και οι πεζοναύτες έχουν ανάγκη να αποκτήσουν οργανικά μέσα εκτέλεσης αποβάσεων ιδανικά για πρώτο κύμα (ταχέα σκάφη αμφίβιας κρούσης). Τα σκάφη αυτά θα μπορούν να αναπτυχθούν ταχέα ενώ διαθέτουν την απαραίτητη ισχύ πυρός για καταστολή του εχθρικού πυρ και την ενδεδειγμένη προστασία- θωράκιση για περίπτωση που χρειαστεί για να λάβει χώρα βίαιη απόβαση. Οι επιλογές που ξεχωρίσαμε είναι τα σκάφη κλάσης M12 Jurmo και τα σκάφη κλάσης Combat Craft 2010Μ.

Τα σκάφη και των δύο κλάσεων είναι ταχύπλοα και μπορούν να αναπτύξουν υψηλές ταχύτητες πλεύσης μεταξύ 40 και 50 κόμβων. Επίσης, στην πλώρη φέρουν καταπέλτη ώστε να μπορεί να αποβιβαστεί το προσωπικό σε ακτές και βραχονησίδες. Άξια αναφοράς είναι και η θωράκιση τους η οποία είναι ανθεκτική απέναντι σε βομβίδια και θραύσματα όπλων καμπύλης τροχιάς αλλά και διαμετρήματος 7,62. Τα σκάφη φέρουν οπλισμό στην πλώρη διαφορετικό ανά κλάση.

Η εξέλιξη του M12 Jurmo είναι το σκάφος κλάσης Jehu

Τα γενικά χαρακτηριστικά του Μ12 περιλαμβάνουν: εκτόπισμα 14 τόνοι, μήκος 14,2 μέτρα, μέγιστη ταχύτητα 37 κόμβοι, μεταφορική ικανότητα 20 άνδρες μετά φόρτου, οπλισμός ένα πολυβόλο των 12,7 χλστ, ένας όλμος τύπου Nemo των 120 χλστ ή τέλος ένας εκτοξευτής βομβίδων των 40 χλστ. Όλες οι επιφάνειες του σκάφους είναι καλυμμένες από υλικό κέβλαρ. Το Φιλανδικό σκάφος της εταιρίας Μarine Alutech έχει αυτονομία 180 ναυτικά μίλια. Μια ακόμα αξιόλογη επιλογή που ξεχωρίσαμε είναι το σκάφος Combat Craft 2010Μ, το σουηδικό σκάφος της εταιρίας Docsta Varvet. Το CB 2010M έχει εκτόπισμα 56 τόνους, μήκος 24,1 μέτρα, μεταφέρει 32 άνδρες συν 6 άτομα για πλήρωμα, έχει μέγιστη ταχύτητα πλεύσης 50 κόμβους χάρις σε δύο πανίσχυρους κινητήρες Rolls Royce 550 υδροτζέτ των 1100 Κw έκαστος.

Η εμβέλεια του είναι πραγματικά τεράστια και αγγίζει τα 400 ναυτικά μίλια. Πρακτικά, το CB 2010M μπορεί να αποχωρήσει από την έδρα της 32ας ΤΑΞ ΠΖΝ και να έχει αφιχθεί σε λίγες ώρες στην Λέσβο ή στην Ρόδο ή ακόμα και πιο μακριά αφού η απόσταση Βόλος Ρόδος είναι περί τα 313 ναυτικά μίλια απόσταση. Αξιοσημείωτη είναι η θωράκιση του σκάφους που επιτρέπει στους πεζοναύτες να πραγματοποιούν αποβάσεις υπό σφοδρό εχθρικό πυρ. Εντυπωσιακός είναι ο οπλισμός του σκάφους που περιλαμβάνει όλμο των 120 χλστ τύπου AMOS. Ο τελευταίος είναι Σουηδικής κατασκευής και προέλευσης έχει τεθεί σε υπηρεσία του 2007, έχει δύο κάνες βολής η κίνηση των οποίων επιτυγχάνεται με υδρόψυκτο μηχανισμό, έχει μέγιστο βεληνεκές 10 χιλιόμετρα ενώ μπορεί να εκτελέσει και ευθείς βολές από 1550 μέτρα έως και 150 μέτρα, ο ρυθμός βολών περιλαμβάνει μέγιστες 16 βολές το λεπτό ενώ ο μέσος ρυθμός είναι 12.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι γερανοί των Α/Γ του ΠΝ μεταφέρουν ήδη τις αποβατικές ακάτους (ΑΒΑΚ) που ζυγίζουν 10 τόνους έκαστη οπότε ίσως να μπορεί να εξεταστεί η μικρή αύξηση του φορτίου τους στους 14 τόνους ώστε να μπορούν να μεταφέρουν τα M12 Jurmo ώστε τα σκάφη αυτά να μπορούν να λειτουργούν και από μητρικό πλοίο. Εξυπακοέται πως λύση θα μπορούσε να δοθεί και σε εθνικό ναυπηγικό επίπεδο με την κατασκευή ενός σκάφους που θα συγκεντρώνει τα παρακάτω χαρακτηριστικά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζονται τα παρακάτω πλεονεκτήματα:

  1. Προστασία
  2. Τακτική ευελιξία.
  3. Ισχύς πυρός.
  4. Ικανοποιητική μεταφορική ικανότητα.
  5. Ακτίνα Δράσης με στόχο την αλληλοεπικάλυψη και αλληλοϋποστήριξη των νήσων. 

Aνακεφαλαιώνοντας, η μεγαλύτερη πρόκληση στην άμυνα του αρχιπελάγους είναι η απειλή κατάληψης νησίδων και βραχονησίδων με στόχο τη δημιουργία τετελεσμένων. Η κατάψηλη κύριας νήσου προϋποθέτει πόλεμο υψηλής έντασης και φυσικά επαρκή χρονικό διάστημα. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ως στοιχείο τακτικής ευελιξίας η αλληλοεπικάλυψη και η αλληλοϋποστήριξη των νήσων που μπορεί να πραγματοποιηθεί από δυνάμεις όπως οι αμφίβιοι καταδρομείς της 13ης ΔΕΕ και οι μονάδες πεζικού των ΑΔΤΕ. Η απόκτηση πλωτών μέσων που θα συγκεντρώνουν τα παραπάνω στοιχεία είναι μια αδήριτη εθνική ανάγκη και ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα δίχως υψηλό κόστος εκατοντάδων εκατομμυρίων ή μερικών δισεκατομμυρίων.

Mια αξιόλογη πρόταση είναι η απόκτηση ικανού στόλου ταχυπλόων καταδιωκτικών σκαφών για το Λ.Σ όπως το CB-90. Σκοπός η κάλυψη αναγκών για τη διαχείριση του μεταναστευτικού με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Κατ' αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η έλευση σύγχρονων σκαφών με κοινοτικά κονδύλια. Ακολούθως, στόχος είναι η ανάπτυξη διακλαδικότητας μεταξύ Λ.Σ και Ειδικών Δυνάμεων Ε.Σ με στόχο τη χρησιμοποίηση των σκαφών από τους αμφίβους καταδρομείς εν καιρώ κρίσης. Το πρόβλημα είναι πως τα όποια σκάφη αγοραστούν με κοινοτικά κονδύλια θα στερούνται οπλισμού αλλά το κόστος απόκτησης μερικών τηλεχειριζόμενων σταθμών οπλισμού δεν είναι υψηλό. 

Το βίντεο παρουσίαζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αφού επιδικνύει τα νέα σκάφη που θα συμπληρώσουν τα Μ12. Πρόκειται για τα σκάφη κλάσης Jehu


Οι αμφίβιοι καταδρομείς αποτελούν ιδανικό εργαλείο συλλογής πληροφοριών και κατάδειξης εχθρικών στόχων ναυτικού και χερσαίου ενδιαφέροντος με την προϋπόθεση να υπάρχουν συστήματα επικοινωνιών, κατάδειξης στόχων, διασύνδεσης και διαλειτουργικότητας καθώς διοίκησης και ελέγχου με κύριο προαπαιτούμενο την ανάπτυξη ισχυρού πνεύματος και δεσμών διακλαδικότητας. Τα παρακάτω πλάνα δείχνουν ομάδες ειδικών δυνάμεων Φιλανδών να εκτελούν φάσμα των παραπάνω αποστολών. 


Σχόλια